سن گندم (Eurygaster integriceps Puton): آفتی خطرناک و راهکارهای مبارزه

مقدمه

سن گندم (Eurygaster integriceps Puton) یکی از آفات جدی در کشاورزی است که به‌ویژه بر روی محصولات زراعی، به خصوص گندم، تأثیر منفی زیادی دارد. این آفت با کاهش عملکرد و کیفیت دانه‌ها می‌تواند خسارت‌های اقتصادی قابل توجهی به کشاورزان وارد کند. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌های سن گندم، زمان و مکان فعالیت آن، خسارت‌های ناشی از این آفت، دشمنان طبیعی و روش‌های مؤثر مبارزه خواهیم پرداخت.

همچنین ببینید : استفاده از پهپاد سمپاش برای سن گندم

1. شناخت سن گندم

- ویژگی‌های بیولوژیکی

سن گندم، حشره‌ای از خانواده Scutelleridae و راسته Hemiptera است. این حشره به‌عنوان یک الیگوفاژ، عمدتاً از گیاهان خانواده گندمیان تغذیه می‌کند. سن گندم در ارتفاعات ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متری زمستان‌گذرانی می‌کند و در شرایط مناسب، توانایی تخم‌گذاری بالایی دارد.

- چرخه زندگی

چرخه زندگی سن گندم شامل چهار مرحله است: تخم، نوزاد، سن نر و سن ماده. تخم‌گذاری این آفت معمولاً از اسفند تا اردیبهشت در مزارع گندم انجام می‌شود. سن گندم تخم‌های خود را به تعداد ۱۵۰ تا ۲۰۰ عدد در دستجات ۱۴تایی پشت برگ‌های گندم و علف‌های هرز قرار می‌دهد.

- ویژگی‌های ظاهری

این حشره دارای بدنی بیضی شکل و رنگ قهوه‌ای مایل به زرد است. لکه‌های تیره‌ای در سطح بدن آن وجود دارد که به آن کمک می‌کند تا به راحتی در میان دانه‌های گندم پنهان شود.

علائم آلودگی محصول:

-تغییر رنگ و خشکی برگ‌ها

-کاهش رشد گیاه

-ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی خوشه‌ها

​

2. زمان و مکان‌های فعالیت سن گندم

سن گندم معمولاً در مزارع گندم و جو فعال است و در فصل‌های بهار و تابستان، به ویژه زمانی که گیاهان در حال رشد هستند، به اوج فعالیت خود می‌رسد. این حشره در مناطق با رطوبت بالا و دماهای گرم به خوبی زندگی می‌کند.

- زیستگاه

این آفت در ارتفاعات ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متری زمستان‌گذرانی کرده و سپس به مزارع گندم و جو مهاجرت می‌کند. در این مزارع، سن گندم به راحتی می‌تواند خود را پنهان کند و از گیاهان تغذیه کند.

3. خسارت‌های سن گندم

- کاهش کمیت محصول

سن گندم به‌ویژه در مراحل آخر رشد، می‌تواند خسارت‌های جدی به محصولات وارد کند. این آفت با تغذیه از دانه‌ها، عملکرد محصول را کاهش می‌دهد و می‌تواند در زمان برداشت منجر به کاهش محصول شود.

- کاهش کیفیت

آلودگی دانه‌ها به بیماری‌ها و قارچ‌ها به دلیل آسیب‌دیدگی ناشی از سن گندم، می‌تواند کیفیت محصول را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این امر می‌تواند به کاهش بازارپسندی و قیمت محصول منجر شود.

- اثرات اقتصادی

خسارت‌های ناشی از سن گندم نه تنها به کاهش عملکرد و کیفیت محصول محدود می‌شود، بلکه می‌تواند به از دست رفتن درآمد کشاورزان و افزایش هزینه‌های مدیریت آفات منجر شود.

4. دشمنان طبیعی

دشمنان طبیعی سن گندم، نقش مهمی در کنترل جمعیت این آفت دارند. زنبورهای جنس Trissolcus و مگس‌های زیر خانواده Phasinae از جمله دشمنان طبیعی این آفت هستند. این دشمنان می‌توانند به‌طور مؤثری جمعیت سن گندم را کاهش دهند.

5. بهترین شیوه‌های مبارزه با سن گندم

- چرخش زراعی

چرخش زراعی به جلوگیری از تجمع آفت کمک می‌کند و می‌تواند باعث کاهش جمعیت سن گندم در مزارع شود.

- کشت به موقع

کشت گندم در زمان مناسب می‌تواند به جلوگیری از تخم‌گذاری سن گندم کمک کند.

- سوزاندن بوته‌های گون

سوزاندن بوته‌های گون که میزبان طبیعی سن گندم هستند، می‌تواند به کاهش جمعیت این آفت کمک کند.

- برداشت سریع محصول

برداشت به موقع محصول می‌تواند به جلوگیری از تخم‌گذاری بیشتر سن‌ها کمک کند.

- مبارزه بیولوژیک

استفاده از دشمنان طبیعی سن گندم می‌تواند به کنترل جمعیت این آفت کمک کند. زنبورهای Trissolcus و دیگر حشرات مفید می‌توانند به‌طور طبیعی جمعیت آفت را کاهش دهند.

- مبارزه شیمیایی

استفاده از حشره‌کش‌های تماسی و گوارشی مانند فنیترتیون و دلتامترین می‌تواند به کنترل سن گندم کمک کند. برای کنترل مؤثر، باید در مزارع آبی و دیم سن مادر و پوره‌ها به دقت بررسی و کنترل شوند.

- استفاده از ارقام زودرس و مقاوم

کاشت ارقام زودرس و مقاوم به سن گندم می‌تواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کند و به افزایش مقاومت گیاهان در برابر این آفت کمک کند.

6. نتیجه‌گیری

مدیریت مؤثر آفات، به‌ویژه سن گندم، نه تنها به افزایش عملکرد و کیفیت محصولات کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به حفظ امنیت غذایی و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان نیز کمک نماید.

- اهمیت مدیریت آفات

آگاهی و آموزش کشاورزان در زمینه مدیریت این آفت و استفاده از روش‌های مؤثر می‌تواند به حفاظت از محصولات کشاورزی کمک کند.

- چشم‌انداز آینده

با توجه به تغییرات اقلیمی و ظهور آفات جدید، کشاورزان و محققان باید به‌طور مداوم استراتژی‌های جدیدی برای کنترل آفات توسعه دهند.

منابع

• مقالات علمی و تحقیقاتی در زمینه سن گندم
• کتاب‌های تخصصی در زمینه آفات کشاورزی